TUVALET EĞİTİMİ NEDEN ÖNEMLİDİR VE NE ZAMAN BAŞLAMALIDIR?

Çocukların bazıları hariç, çoğunluğu; 18 ve 36 ay arasında tuvalet eğitimine hazır olur.

Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğu nereden anlaşılır?

  1. Bezden rahatsız olup çıkarmaya çalışıyorsa,
  2. Bezini kirletince rahatsızlık duyuyorsa,
  3. Tuvaleti kullanmakla ilgili yönerge kelimelerini kullanıp anlayabiliyorsa,
  4. Tuvaletini yaptıktan sonra yaptığını beden diliyle ya da sözle ifade ediyorsa,
  5. Tuvalet yapma sıklığı belli bir düzene oturduysa,
  6. Gündüz bezi, iki saat ya da daha fazla süre temiz kalabiliyorsa, (ıslaklığı geçiren bez kullanmalı ki, rahatsız olsun. )
  7. Belirli kısa yönergeleri takip edip yerine getirebiliyorsa,
  8. Tuvaleti geldiğinde tuvalete gidebileceğini anlayabiliyorsa,
  9. Lazımlığa kendiliğinden ve yeterli sürede oturup, yine kendisi kalkabiliyorsa,
  10. Alt kıyafetini ve külotunu kendisi indirip giyebiliyorsa,
  11. El, parmak ve göz koordinasyonu çeşitli objeleri kavrayıp, söküp takabilecek kadar geliştiyse,
    tuvalet eğitimine başlamanın zamanı gelmiş demektir.

Tuvalet eğitimi nasıl verilmeli?

  1. Tuvalet eğitimine başlamak için lazımlık ya da klozet kullanılabilir. Her ikisi de çocuğun, rahatlıkla ulaşabileceği ve rahatlıkla oturabileceği özellikte ve kolaylıkta olmalıdır.
  2. Çocuğun tuvalete alışması için; uykudan kalktığında, yemeklerden ve sıvı tükettikten sonra, evden çıkmadan önce ve gece uyumadan önce, günde birkaç kere bezi çıkartılarak lazımlığa oturtulmalıdır.
  3. Beden dilini gözlemleyip, tuvaletinin geldiğini belli ettiğinde; “hadi beraberce tuvalete gidelim mi canım?” demek; lazımlığa oturtmak, çocuk tuvaletini kaçırmış olsa bile klozete oturmasını sağlamak, kalkmak istediğinde izin vermek; etkili olur.
  4. Çocuğun bezini çıkardıktan sonra onun gözünün önünde bezin içindeki dışkıyı lazımlığa, oradan da tuvalete atıp sifonu çekmek; normal ses tonuyla; “Çişin geldiğinde tuvalete yapabilirsin. ” demek etki sağlayabilir.
  5. Tuvaletini lazımlığa/klozete yapan masal kahramanlarını anlatmak, peluş oyuncaklarını lazımlığa oturtarak tuvaletlerini yaptırıyormuş gibi onunla oyunlar oynamak etkili olabilir.
  6. Yatmadan bir iki saat önce sıvı alımı kesilmeli, yatırmadan önce de lazımlığa tuvaletini yapmış, idrar kesesi boşalmış olmalıdır.
  7. Çocukta güven duygusu oluşturduğu, kullanma alışkanlığı ve rahatlık sağladığı, için; gece bez bağlanmamalıdır. Yatağı koruma amaçlı koruyucu kılıf kullanılabilir.
  8. Tuvalet eğitimini öğrendiğinde çığlık atarak, “Aferin, başardın” diye de büyük bir heyecanla tepki vermemek,
  9. Aşırı bir şekilde ödüllendirmemek; bez yokken yaptığı küçük kaçırmalarında cezalandırılmamak gerekir.

EBEVEYNLERİN TUVALET EĞİTİMİ SIRASINDA TAVIR VE DAVRANIŞININ ÇOCUĞA YANSIMASI

Tuvalet eğitimi 1 – 3 yaşları arasını kapsar; bu döneme “anal dönem” denir ve hayatımızın en önemli aşamalarından biridir.
Bu dönemde yapılan hataların ise, çocuğun kişiliği üzerinde olumsuz etkileri olmaktadır.

Bu hataları şu şekilde sıralayabiliriz:

  1. Eğer tuvalet eğitimi sırasında ister yalnız, ister yakınlarının yanında “Allah seni kahretmesin! Sen yine mi yaptın?! Öff koktu! ” diyerek onu eleştirip, yargılayıp, kınayıp, suçladıysanız; mükemmel çocuk olmak için dışkısını tutma davranışı sergileyebilir. İlerleyen yaşlarda ise; aşırı titiz, aşırı düzenli, takıntıları olan hayatı hem kendisine hem çevresindekilere zindan eden bir yapı sergileme olasılığı yüksektir.
  2. Eğer çocuğunuzu, tuvalet eğitimi sırasında cezalandırır ve korkutursanız; “Senin pipini yakarım!” diyerek; bıkkın, öfkeli, gergin bir şekilde onun bezini sarsarak değiştirirseniz, cinsiyet kimlik kazanımını da olumsuz olarak etkiler, ilerideki yaşamında içe kapanık
    kaygılı, çekingen, suçluluk duygusuna sahip, özgüvensiz
    biri olmasına neden olabilirsiniz.
  3. Eğer çocuğunuz fiziksel, ruhsal olarak hazırlıksızken; zamanlaması da size ve çocuğa göre uygun değilken eğitime başladıysanız; çocuk her uğraşta başarısız olabilir. Yaşamının ilerleyen dönemlerinde ise; başarısız olma korkusu ile birlikte, girişimcilik, liderlik, risk alma gibi konularda başarısız olma olasılığı artabilir.
  4. Eğer tuvalet eğitimi sırasında “halanın kızı da, teyzenin oğlu da öğrendi, bir sen öğrenemedin! “diye yaşıtlarıyla kıyaslarsanız; ilerideki yaşamında özgüvensiz, kendisini yaşıtlarıyla kıyaslayan, başarılı olsa bile yine de başarısız hisseden, takıntıları olan birey olabilir.
  5. Eğer tuvalet eğitiminde kuralcı, baskıcı, titiz, aşırı düzenli davranıyor; sözel, fiziksel cezalandırıyorsanız; dışkısını kaçırabilir. İlerideki yaşantısında da; işlerini erteleyen, dağınık, düzensiz hatta başkalarına şiddet uygulayan davranış sergileyebilir.
  6. Eğer “saldım çayıra mevlam kayıra”, “zamanı gelince kendisi öğrenir.” düşüncesiyle, özgür bıraktıysanız; her şeyi yapmakta özgür olduğu inancıyla, ilerleyen dönemlerde okul ve toplumsal kurallara uyumsuz, sorun yaratan, başedilmesi zor bir birey olabilir.
  7. Eğer aşırı ilgi göstererek tuvaletini eğitimi vermeye çalışırsanız; aynı ilgiyi sürekli görmek ister ve eğitim süreci uzayabilir.
    Çocuk dışkısını, kendi uzantısı ve kıymetli bir nesne olarak algılayabilir. Böyle çocuklar küçükken çok fazla şeye sahip olma arzusu ile elindekilerini paylaşmak istemez. İlerleyen dönemde bu çocukların cimri, paylaşımsız, doyumsuz; bu özellikleri nedeniyle de arkadaş çevresinde dışlanan, ötelenen, kabul edilmeyen ve iletişim sorunu olan birey olma olasılığı daha fazladır.
  8. Eğer tuvalet eğitimi sırasında abartmadan,
    inatlaşmadan, agresifleşmeden;
    dengeli, uyumlu ve
    sabırla davranır, çocuğunuzu desteklerseniz; tuvalet eğitimini bir sorun olarak değil, çocuğun ve ebeveynlerin özgürleştiği yepyeni, muhteşem bir aşamaya geçiş olarak görürseniz;
    bu süreci sakince, kolayca, neşe içinde atlatabilirsiniz.

Ayşegül Özkonak
Aile Danışmanı
Kişisel Gelişim Eğitmeni ve Sosyal İletişim Danışmanı
05052509633

https://instagram.com/kisiselgelisimdansman

www.aysegulozkonak.com

http://www.facebook.com/aysegul.ozkonak

aysegulozkonak@gmail.com